GAZİ KOŞUSU'NUN TARİHÇESİ...

1926  senesinde “Yüksek Yarış ve Islah Encümeni”nin kurulması ile Türkiye’de atyarışları tek bir otoritenin yönetimine girmiş oldu. Encümenin Genel Sekreteri olan Atıf Esenbel, başta İsmet Paşa olmak üzere bu işin özelliklerini çok iyi bilen kişilere danışarak, Ulu Önder’in adına en yüksek ikramiyeli bir koşu düzenlenmesine karar verdi. Bu karar, bir sene sonra 1927’de “Gazi Koşusu”nun programa alınmasıyla tatbik edildi. İlk Gazi Koşusu yaş sınırlaması olmadan İngiliz atlarına mahsus bir koşu idi. Şimdiki Tandoğan meydanına yakın bir yerde olan spor tesislerinde yapıldı. 

1920 senesinde Yunanlıların ileri bir harekete geçtiği ve Uşak’a girdiği sırada, Mustafa Kemal Paşa Ankara’da atyarışları yapılmasını emreder. Paşa bu kararı savaş durumundaki ülkemizin vatandaşlarının bir nebzede savaşın stresinden uzaklaştırmak için vermiştir. Ve zamanın önde gelen şahsiyetlerini yarışların düzenlenmesi işinde görevlendirir. Bunların içinde mebuslar, paşalar ve valiler de vardır. Mustafa Kemal Paşa bu yarışlar için müşterek bahis komitesinin de kurulmasını ister.  

Atatürk’ün yarışçılıkla ilgisinin ne boyutta olduğunu gösteren bir diğer önemli örnek de  Ankara Şehir Hipodromu’nun yapılması sırasındadır. 1932 yılında boş bir arazi olan yere hipodrom dahil bir spor kompleksi yapılması emreden Atatürk, 1936 yılında açılış günü hipodromda bazı eksikler olduğunu öğrenir ve bu ilk açılışa gelmez.  Atatürk eksiklerin tamamlanmasının ardından hipodroma Sonbahar Yarışları münasebetiyle gelir. 

Gazi Koşusu ilk defa 10 Haziran 1927 yılında 2000 metre mesafede tertiplenmiştir ve para ikramiyesi de 2000 TL.dir. İlk Gazi Koşusu’nu Hacı Bekirzade Ali Muhittin Bey’in sahibi olduğu Neriman adlı Safkan İngiliz kısrağı Jokeyi İhsan Atçı ile kazanmıştı. Koşunun müddeti ise 02.15.00 olarak gerçekleşir. Celal Bayar 1929 yılında "Cap Gris Nez" ile 1930 yılında da İsmet İnönü "Olgo" isimli safkanlarıyla bu önemli koşuyu kazanmıştı.

1928 yılında yaşa göre siklet esasıyla açık koşu olarak tertip edilen Gazi Koşusu, 1932 yılında Türkiye’de doğmuş 3 yaşlı safkan İngiliz taylarına mahsus olarak 2400 m. mesafeli ve toplam ikramiyesi de 5.000 TL olarak düzenlenir. Koşu şartları bakımından dünyanın en prestijli klasik koşularından olan İngiltere’nin Derby Koşusu’na eşdeğer bir koşu olarak koşulmuştu. Bu çok önemli koşuyu Akif Akson Bey’in “Lale” adlı 3 yaşlı İngiliz tayı jokeyi N.Horvath ile kazanır. 1936 yılı Gazi Koşusu, Ankara 19 Mayıs Stadyumu’nun yanında inşa edilen Ankara Şehir Hipodromu’nda koşulur ve M. Alan Bey’in “Şilem” adlı tayı kazanır.

1938 yılına gelindiğinde Gazi Koşusu Atatürk Koşusu ismi ile koşulur. Bu çok önemli koşuyu ise A. Sait Türkhan Bey’in “Romance” adlı erkek tayı jokeyi N. Horvath ile kazanır. 1968 yılından itibaren İstanbul Veliefendi Hipodromu’nda koşulmaya başlanan bu anlamlı derbiyi o yıl Burhan Karamehmet’in sahibi olduğu “Asuvan” jokeyi Sedat Okumuş ile kazanmıştı.

Türk yarışçılığının en büyük klasiği olan Gazi Koşusu'nun armağanı, Atatürk'ün at üzerindeki som gümüş heykeli, 1970 yılından beri ''Gazi Koşusu'' galiplerine verilmeye başlandı. Ünlü heykeltıraş Doç. Dr. Şadi Çalık'ın eseri olan bu heykeli ilk kez ''Sadettin'' adlı safkanın sahibi Sadun Atığ aldı.

Gazi Koşusu'nun en önemli özelliği, üç yaşlı safkan İngiliz taylarının yarış hayatlarında sadece bir kez katılabilmeleridir.

Gazi Koşusu, tüm koşular arasında çok özel bir anlam taşımaktadır. Bu koşuda tay koşabilmek bile büyük şereftir. Bu koşuyu kazanan safkan, yılın en başarılı atı ünvanına da sahip olmakta ve yarışçılık tarihinde farklı bir yer kazanmaktadır. Bu nedenle her at sahibinin gönlünde Gazi Koşusu'na katılabilmek ve kazanabilmek yatmaktadır.

Kendisi ve yavruları Gazi Koşusu kazanan atlar; Cap Gris Nez: (Yılmazkaya), Karayel: (I. Seren ve Cartegena), Akkor: (Toraman) ve George Thomas: (Caprice).

Yavruları en çok Gazi Koşusu kazanan aygırlar; Cihangir: Atlıhan, Melikşah, Kayarlı, Pikehan, Minimo ve Akkor`la 6 defa, Wings Of Song: Beau Brummel, Mirage, İcaros, Beau Monair ve Helene de Troia ile 5 defa, Onyx II: Özdemir, Tomru, Şilem, Taşpınar ve Konca ile 5 defa.

Yavrusu en çok Gazi Koşusu kazanan kısrak; Fleche d`Or: Beau Brummel, La Fleche, Beau Monair ile 3 defa.

Eküri biten Gazi Koşuları; La Fleche - Cantatrice (1956), Hafız - Kapkara (1986), The Best - I. Thunder Bold (1993)

Gazi Koşusu`nda en iyi derece, 1996 yılında Özdemir Atman'ın Bold Pilot 2.26.22 isimli safkanına aittir.

Gazi Koşusu`nu en fazla kazanma başarısını gösteren eküri; Darling (1950), Kusun (1953), Atlıhan (1961), Melikşah (1963), Kayarlı (1964), Minimo (1971), Akkor (1972), Karayel (1973), Buğra (1976), Toraman (1982), Cartagena (1984), Hafız (1986), Popular Demand (2005) ile toplam 13 kez ile ELİYEŞİL Ekürisidir.

Gazi Koşusu`nu en fazla kazanma (9) başarısını gösteren Jokey; Mümin Çılgın; Helene De Troia (1960), Apaçi (1965), Nadas (1974), Dr. Seferof (1979), Dersim (1981), Uğurtay (1985), Hafız (1986), Top Image (1988) ve Abbas (1991) ile 9 kez kazanarak Gazi Koşusu`nu en fazla (9) kazanma başarısını gösteren jokey oldu.

Gazi Koşusu`nu üst üste en fazla (7) kazanma başarısını gösteren Jokey; Ahmet ÇELİK; Renk (2015), Graystorm (2016), Piano Sonata (2017), Hep Beraber (2018), The Last Romance (2019), Call To Victrory (2020), Burgas (2021) 7 kez üst üste kazanarak Gazi Koşusu`nu üst üste en fazla (7) kazanma başarısını gösteren jokey oldu.